Buitenland Europa
De herdenking lokt veel toeristen naar Normandië.
We herdenken dit jaar dat 80 jaar geleden de geallieerden Normandië binnenvielen. Die dag, beter bekend als D-Day, was het begin van het einde van de Tweede Wereldoorlog. In totaal vielen bij de bevrijding van Europa meer dan 200.000 doden. VRT NWS trok naar Normandië om verhalen te rapen bij ooggetuigen.
Bombardier James H. Morris werd opgeroepen voor het Britse leger in 1939. Voor hij deelnam aan de landingen in Normandië, vocht hij al in Frankrijk en België tegen de oprukkende Duitsers, en was hij al naar Noord-Afrika en Italië gestuurd. Tussen 7 en 9 juni ging hij aan land in Arromanches, op Gold Beach, 1 van de 5 stranden waar de geallieerden op D-Day binnenvielen.
D-Day?
6 juni 1944, D-Day, was de start van Operation Overlord, de codenaam voor de operatie om West-Europa te bevrijden, dat toen bezet werd door de nazi's. De operatie werd uitgevoerd door de geallieerden. Dat zijn onder meer de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Canada en Frankrijk.
Op D-Day trokken tienduizenden geallieerde soldaten het kanaal tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk over. Ze landden op de kust van Normandië met parachutes, zweefvliegtuigen en duizenden schepen. Het waren vooral Amerikanen, Britten en Canadezen. Van daaruit trokken ze landinwaarts, om zo uiteindelijk heel Frankrijk te bevrijden.
D-Day was het begin van het einde van de Tweede Wereldoorlog. Door een nieuw front te openen in West-Europa, konden de geallieerden in 1945 het nazi-regime van Adolf Hitler verslaan.
Bekijk: veteranen John en Jack vertellen hoe zij D-day beleefden
Videospeler inladen...
Vandaag loopt het strand van Arromanches vol met toeristen die D-Day komen herdenken. De straten van het kleine dorpje staan vol geparkeerd, er is muziek, barbecue en stalletjes met oorlogssouvernirs.
Fanaten van oorlogsgeschiedenis zijn massaal afgezakt naar Normandië om 80 jaar D-Day te herdenken.
James Morris kreeg in 1944 de opdracht om een boodschap over te brengen naar het hoofdkwartier van zijn regiment. Maar daar kwam hij nooit aan. Een paar dagen na D-Day sneuvelde hij, hij was 31 jaar oud. Er zijn geen foto's van hem bewaard gebleven.
Georgette Patrix woonde tijdens de bevrijding op de plek waar Morris sneuvelde. Nu is ze 93, op D-Day was ze nauwelijks 14.
"Mijn vader maakte me wakker. Hij zei, tiens, de landing is begonnen", vertelt ze. "Daarna was alles vernield. Er stond geen huis meer recht."
"Ik hoop dat onze jongeren dit nooit zullen meemaken. Want oorlog is vreselijk. We herdenken nu 80 jaar D-Day, maar dit hangt ons allemaal weer boven het hoofd. Het doet me pijn als ik op tv beelden van oorlog zie, of het nu in Oekraïne is of in Israël en Gaza. Dat doet pijn."
Georgette Patrix hield haar herinneringen bij in een klein oorlogsdagboekje.
Herdenken blijft belangrijk
Bombardier Morris werd een jaar na zijn dood begraven op het kerkhof van het Britse Gemenebest in Bayeux. Er liggen 4.500 soldaten, vooral Britten, maar ook Duitsers. Ook decennia na het einde van de oorlog, ziet de begraafplaats er nog altijd onberispelijk uit. De mensen die zich daarvoor inzetten, weten heel goed waarom ze dat doen.
"Elke soldaat die hier ligt, is niet enkel een naam op een grafzerk, maar staat voor een familiedrama. Als iemand vandaag het bericht krijgt dat zijn of haar kind is overleden, is dat het einde van de wereld. Net als 80 jaar geleden", zegt Xavier Puppinck, directeur van alle oorlogskerkhoven van het Britse Gemenebest in Frankrijk.
Hij heeft maar 1 boodschap. "Al deze graven zijn het bewijs van de menselijke kost van een oorlog. Voor mij is dit het beste voorbeeld van wat je nooit meer wil zien. We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar het is opnieuw begonnen, vlakbij, in Europa."
Beluister de reportage van Katrien Vanderschoot uit De Ochtend
Herdenking aan de kust van Normandië: 80 jaar D-Day
100-jarige veteraan overlijdt net voor vertrek naar Frankrijk
De 100-jarige Canadees en veteraanWilliam Cameron is afgelopen zondag overleden, net voor hij naar Frankrijk wilde vertrekken om de herdenking van D-Day bij te wonen. Op 6 juni 1944 bediende hij een luchtafweertoestel op een van de schepen die de Amerikaanse troepen opOmaha Beach ondersteunden.
Op het oorlogskerkhof van Bayeux komen ook 80 jaar na D-Day nog altijd mensen hun gesneuvelde familieleden herdenken.
